दो महिने मे पैसे डबल अशी जहिरात आपण रस्त्याच्या कडेला वगैरे वाचली तर आपल्याला काय वाटेल? हा एक मोठा फ्रॉड आहे हे आपण लगेच ओळखून जाऊ. पण हीच गोष्ट एखादा खूप मोठा, प्रसिद्ध माणूस सांगू लागला तर आपला त्यावर लगेचच विश्वास बसेल हो ना?  १५ जुलैला रात्री ट्वीटरवर असाच काहीसा प्रकार झाला. 

आम्ही समाजाला काही द्यायचं ठरवलं आहे. तुम्ही मला एक हजार बिटकॉईन द्या त्याबदल्यात मी तुम्हाला दोन हजार बिटकॉईन परत करतो. पुढच्या ३० मिनिटांसाठीच ही ऑफर असेल असं ट्वीट अनेक मोठ्या लोकांच्या अकाउंटवरून पोस्ट केलं होतं. या सगळ्या मेसेजमधे पैसे पाठवण्यासाठी एकच लिंक देण्यात आली होती. अनेक जणांनी त्यावर विश्वास ठेवून आपले पैसेही गमावले. पण नंतर लगेलचच ही सगळी अकाउंट्स हॅक झाली असल्याचा खुलासा झाला. 

हेही वाचा : तुम्हाला कोरोना फेक न्यूज रोगाची लागण झालेली नाही ना?

१३० अकाउंट केली हॅक

यात ऍमेझॉनचे मालक जेफ बोझोस, मायक्रोसॉफ्टचे संस्थापक बील गेट्स, अमेरिकेचे उपराष्ट्राध्यक्ष जो बाईडन, अमेरिकेचे माजी राष्ट्राध्यक्ष बराक ओबामा, स्पेसएक्सचे संस्थापक इलॉन मस्क अशा जागतिक किर्तीच्या लोकांचा समावेश होता. बीटकॉईनसारख्या क्रिप्टोकरन्सीसोबत व्यवहार करणाऱ्या अनेक कंपन्यांचंही ट्वीटर अकाउंट हॅक केलं गेलं होतं. 

एक मोठा हॅकींग हल्ला झालाय हे लक्षात येताच ट्वीटरने योग्य ती पावलं उचलली. अनेक अकाउंट्सला ट्वीट करण्याला बंदी घातली. एका दिवसांत दोनदा ट्वीटरचं अपडेटेड वर्जन लॉन्च झालं. तरीही काही लोकांच्या अकाउंटवरून तसे मेसेज पडत राहिले. काहीही केलं तरी ट्वीटर आमचं काहीच वाकडं करू शकणार नाही, हेच जणू हॅकर्स सांगण्याचा प्रयत्न करत होते.

अकाऊंट हॅक झालं तर आपली बरीच महत्त्वाची माहिती गुन्हेगारापर्यंत पोचू शकते. यामागचा चेहरा अनेकवेळा कधीच समोर येत नाही. फार तर हॅकिंग काढून अकाऊंट रिकवर करता येतं. त्यामुळेच हॅकिंगपासून आपण सुरक्षित रहायला हवं. हॅकिंग नेमकं काय असतं? याने काय होतं आणि महत्त्वाचं म्हणजे हॅकिंग रोखता येऊ शकतं का या सगळ्या प्रश्नांची उत्तरं जाणून घ्यायला हवीत.

हॅकिंग कसं सुरू झालं?

हॅकर्स म्हणजे हल्ला काय करणारे आपल्या कम्प्युटर, लॅपटॉप, मोबाईलच्या सिस्टीममधली माहिती पाहतात, ती कॉपी करून नंतर त्याचा गैरवापर करतात. आपलं सोशल मीडियाचं अकाऊंट हॅक करून त्यातल्या माहितीत बदल करतात किंवा आपली पर्सनल माहिती घेऊन ब्लॅकमेल करतात. इत्यादी प्रकार आपल्याला माहिती आहेत.

पण नेमक्या शब्दात हॅकिंग म्हणजे काय सांगायचं असेल तर आपल्या हार्डवेअर किंवा सॉफ्टवेअर सिस्टीममधल्या कमकूवत बाजू शोधणं. कम्प्युटर हा एकटा फार काही कामं करत नाही. नेटवर्कमुळे म्हणजे इंटरनेटने इतर कम्प्युटरशी जोडलं गेल्याने आपला कम्प्युटर अनेक गोष्टी सराईतपणे करू लागतो.

कम्प्युटर संवाद साधण्यासाठी, माहितीची देवाण घेवाण करण्यासाठी जगाशी जोडण्यात आले. आजही असं केलं जातं तेव्हा त्यात अनेक त्रुटी राहतात. त्या त्रुटी सामान्य माणसाला कळणार नाहीत. पण एखाद्या कम्प्युटर तज्ञाच्या लगेचच लक्षात येतील. या चुका लक्षात आलेल्या काही व्यक्तींनी त्या दुरुस्त करण्याऐवजी त्याचा फायदा घेत फसवणूक करण्यास सुरवात केली. त्यांनाच आपण हॅकर्स म्हणतो. फक्त पैसे लुबाडणं एवढंच नाही तर राजकीय, धार्मिक विचार पसरवण्यासाठीही हॅकिंगचा वापर केला जाऊ लागला. 

हे कोरोना स्पेशलही वाचा : 

साथीच्या आजारात सारं जग समाजवादी वळण घेतं

डॉक्टरांनी घातलेला सूट म्हणजे कोरोनाविरूद्धचं चिलखतच!

कोविड-१९ आजारावर औषध नसताना पेशन्ट बरं कसं होतात?

कोरोनाला रोखण्यासाठी तैवानकडून आपण काय शिकलं पाहिजे?

एकदा बरं झाल्यावरही पेशंटला का होतेय पुन्हा कोरोनाची लागण?

किराणा दुकानातून आपण कोरोनाला घरी नेण्यापासून कसं वाचू शकतो?

जगातला पहिला हॅकर कोण?

जगातला पहिला कम्प्युटर हॅकर म्हणून प्रसिद्ध असलेल्या केविन मिटनिकला १९९५ ला कॅलिफोर्नियातून अटक करण्यात आली. त्याने १९९३ पासून १०० लोकांना फसवल होतं, सरकारी कागदपत्र चोरली होती, अशी माहिती बँकिंग सॉफ्टवेअर तज्ज्ञ चार्ल ऐन्स्ले यांनी नोंदवून ठेवलीय.

आपण आर्मी, सरकारी सिस्टीम्स किंवा वेबासईट हॅक झाल्याचं खूपदा ऐकलंय. अशा अतिशय सुरक्षित व्यवस्थेच्या आत शिरून त्यातली माहिती घेणं हे सोप्पं काम नाही. कम्प्युटरमधल्या छोट्या छोट्या सगळ्या गोष्टी माहीत असणारी माणसंच हॅकिंग करू शकतात. या हॅकर्सचेसुद्धा प्रकार असतात.

हॅकिंग एथिकल असतं

हॅकिंग म्हणजे थोडक्यात फसवणंच! अशई फसवणूक करणारे हे अगदी पूर्वीपासून आहेत. त्या वेळी उपलब्ध असलेल्या साधनांच्या वापराने ते फसवणूक करतात. आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या काळात आपण हॅकिंग हा शब्द वापरू लागलो. हॅकिंग हे पहिल्यांदा टेलिफोनद्वारे केलं गेलं. यात फसवणुक करणाऱ्याला फ्रिकर म्हणतात.

हे फ्रिकर आता मोबाईल हॅक करणाऱ्यांना म्हणतात. या हॅकरचा हॅट म्हणजे टोपी हा सिम्बॉल किंवा लोगो आहे. मुख्यत: हॅकर्सचे तीन प्रकार आहेत. पहिला प्रकार म्हणजे व्हाईट हॅक हॅकर म्हणजे एथिकल हॅकर. हे हॅकर एखाद्या सिस्टीममधे प्रवेश करून त्यातल्या त्रुटी शोधून, त्यावर काम करून तो प्रोब्लेम दुरुस्त करतात.

दुसरा प्रकार म्हणजे ब्लॅक हॅट हॅकर यांना क्रॅकरसुद्धा म्हणतात. यामधे हॅकर अनधिकृतरीत्या आपल्या सिस्टीममधे घुसून त्यातली माहिती उदा नेट बँकिंगचे पासवर्ड, ट्रान्झॅक्श डिटेल्स, कामाचा डेटा, वैयक्तिक डेटा काढतात. आणि मग त्या व्यक्तीला फसवतात.

अमिताभ बच्चनचं अकाउंटही झालं हॅक

तिसरा प्रकार म्हणजे ग्रे हॅट हॅकर. यात परवानगीशिवाय हॅकर सिस्टिममधे जातो आणि त्यातल्या त्रुटी शोधून सिस्टीमच्या मालकाला कळवतो. हल्ली तर कम्प्युटर एक्सपर्ट नसलेले लोकही हॅकिंग करतात त्यांना स्क्रिप्ट किडीज म्हणतात. हा गे हॅट हॅकिंगचा पहिला उपप्रकार आहे.

तर दुसरा उपप्रकार म्हणजे हॅकिविस्ट. यात एखादी वेबसाईट, सोशल मीडिया अकाऊंट हॅक करतात. आणि त्यावरुन आपला संदेश पोचवतात. हा संदेश धार्मिक, राजकीय, सामाजिक स्वरुपाचा असतो. यामुळे लोकांच्या भावनाही दुखावल्या जातात, यावरुन वाद होऊ शकतात. यामुळे असे संदेश पाठवण्याने समाजाचं स्वास्थ्य बिघडतं. याला हायजॅकिंग असंही म्हणतात. हॅकरने हायजॅक केल्यावर तो आपला संदेश आणि कोण आहे ही खूण सोडून जातो.

वर्षभरापूर्वी अमिताभ बच्चन यांचं ट्विटर अकाऊंट हॅक झालं झालं होतं. त्याद्वारे हॅकरने आपला धार्मिक संदेश पोचवला होता. हे हॅकिंग या हॅकिविस्ट या प्रकारात येतं. तर परवा झालेलं हॅकिंग ब्लॅक हॅट हॅकर प्रकारात मोजता येईल.

हेही वाचा : बाबासाहेबांनी कधी न दिलेली फेक मुलाखत छापून येते तेव्हा,

डेबिट कार्डने पेमेंट करताय?

शेवटी माणसंच त्यांच्या ज्ञानाचा वापर चांगल्या की वाईट कामासाठी करायचा ते ठरवतात. तसंच हॅकिंगचा वापर हा चांगल्या कामासाठीही होऊ शकतो. म्हणून हॅकिंगचे सरकारमान्य कोर्स जगभरात चालतात. चांगल्या, नैतिक कामासाठी हॅकिंग कसं करायचं हे या कोर्समधे शिकवलं जातं.

हॅकिंग आणि सायबर क्राईममधे फरक आहे. हॅक करून पैशांची फसवणूक करता येते. पण इंटरनेट सुरक्षेमुळे असं करणं सहज शक्य होत नाही. अशावेळी सुरक्षेच्या भोवऱ्यात राहूनच समोरच्या माणसाची फसवणूक केली जाते. त्याला सायबर क्राईम असं म्हणतात. हॉटेलांमधे एटीएमने म्हणजे डेबिट कार्डने पेमेंट केल्यावर जास्त पैसे ट्रान्सफर होणं, ऑनलाईन ट्रान्झॅक्शन, बॅंकिंग पासवर्ड, फोन नंबर इत्यादी माहिती चोरून ती वापरणं हे सगळे सायबर क्राईमचे प्रकार आहेत.

आपल्याकडे असलेल्या कॉपी राईटच्या किंवा कामाच्या फाईल चोरून दुसऱ्यांना देणं हा वैयक्तिक फायद्यासाठी केलेला गुन्हाही सायबर क्राईममधेच मोडतो. सायबर क्राईम किंवा हॅकिंग करणारा माणूस सापडला तर भारतात इनफॉरमेशन अँड टेक्नॉलॉजी अॅक्टअंतर्गत कारवाई होऊ शकते.

आपणही काळजी घेतली पाहिजे

आपल्या कम्प्युटरमधे वायरस जाऊ नये म्हणून आपण अँटीवायरस टाकतो. आपल्या कमकूवत सिस्टीममुळे किंवा आपल्या चुकीमुळे आत शिरणारा हा वायरस म्हणजे एक कोड असतो. आत आल्यानंतर कम्प्युटरच्या प्रोग्रॅम, फाईल्सशी तो कनेक्ट होतो. त्यामुळे बऱ्याचदा आपला डेटा गायब होतो, फंक्शन्स नीट चालत नाहीत. काही लोक याचा फायदा घेईन आपली सिस्टीम हॅक करू शकतात.

हॅकिंगपासून बचावण्यासाठी अँटीवायरसप्रमाणे अँटी हॅकिंग सॉफ्टवेअरही इंस्टॉल करता येतं. त्याचबरोबर आपण सिक्युरीटी अपडेट्सही टाकून घेऊ शकतो. हे इंजिनियरकडून करून घेता येईल, असं आयटीतज्ज्ञ स्वरुप दांडेकर यांनी सांगितलंय. 

कधीही आपल्या सिस्टीमच्या म्हणजे कम्प्युटर, मोबाईल, लॅपटॉप नव्याने सुरु करताना वेरिफेक्शनच्या दोन स्टेप्स ठेवा. आपले सर्व पासवर्ड किमान सहा महिन्यांनी बदला. पासवर्ड म्हणून आपला मोबाईल नंबर, नाव, वाढदिवस इत्यादी ठेवू नका. तसंच आपली पर्सनल माहिती थोडक्यात द्या. वायफाय कनेक्ट करताना प्रायेवट नेटवर्कच निवडा असे काही मोलाचे सल्लेही दांडेकर यांनी दिलेत.

हेही वाचा : 

वारी चुको नेदी हरी

तू देवमाणूस आहेस, की खराखुरा देवच?

चीन कधीच जगावर सत्ता गाजवू शकत नाही, कारण

युद्धात जिंकणाऱ्या अमेरिकेला कोरोना का हरवतोय?

जीवघेणा लॉकडाऊन संपवण्याचे चार साधेसरळ मार्ग

सुपर स्प्रेडर म्हणजे काय? ते मुद्दाम कोरोना पसरवतात का?

विटॅमिन डीच्या कमतरतेमधे दडलंय देशांच्या वेगवेगळ्या मृत्यूदराचं गुपित?

पंतप्रधान म्हणाले ते Y2K संकट, ही तर २१ व्या शतकातली पहिली ग्लोबल फेक न्यूज